Ορθόδοξη Θεολογία του Θανάτου και Ποιμαντική με Στοιχεία Συμβουλευτικής

Abstract

Σκοπός της παρούσας βιβλιογραφικής Διπλωματικής Εργασίας (ΔΕ), είναι η μελέτη της ορθόδοξης θεολογίας του θανάτου και η παρουσίαση μιας σύγχρονης ποιμαντικής διακονίας για τον θάνατο με στοιχεία συμβουλευτικής ψυχολογίας. Η μελέτη αυτή θα βοηθήσει στην κατήχηση λαϊκών και κληρικών σε ότι αφορά την πίστη και την εμπειρία της Ορθόδοξης Εκκλησίας, σχετικά με το γεγονός του θανάτου, της κηδείας, των μνημόσυνων, των νεκρικών εθίμων, άλλα και την ποιμαντική και τη συμβουλευτική στήριξη ετοιμοθάνατων και πενθούντων. Η ΔΕ παρουσιάζει αρχικά τη διδασκαλία της Ορθόδοξης Εκκλησίας για το γεγονός του θανάτου και τη μετά θάνατο ζωή, όπως διατυπώνεται μέσα από την Αγία Γραφή, την Πατερική Θεολογία και τη λειτουργική ζωή της Εκκλησίας. Εκτίθεται το προπατορικό αμάρτημα, καθώς και οι άμεσες και έμμεσες συνέπειες για το ανθρώπινο γένος. Παρατίθεται η βίωση του αναπόφευκτου θανάτου ως ένα φοβερό γεγονός στην Παλαιά Διαθήκη, αλλά και ως ένα λυμένο θέμα στην Καινή Διαθήκη λόγω της συντριβής του διαβόλου και της κατάργησης του θανάτου από τον Θεάνθρωπο Ιησού Χριστό. Διατυπώνονται οι δυνατότητες μυστηριακής βίωσης του σταυρικού θανάτου και της Ανάστασης του Ιησού Χριστού μέσα από τη λειτουργική ζωή της Εκκλησίας και συγκεκριμένα στη Θεία Ευχαριστία, το Άγιο Βάπτισμα και τη μετάνοια. Επίσης, παρέχονται πληροφορίες σχετικά με τον τρόπο έκφρασης της αγάπης και του ενδιαφέροντος των ζώντων για τους κεκοιμημένους μέσα από τα ιερά μνημόσυνα και τα νεκρικά έθιμα. Εκτενής αναφορά γίνεται και στη θεολογία της εξοδίου ακολουθίας. Παρουσιάζονται οι σημαντικότερες θεωρίες της Ψυχολογίας σχετικά με τη βίωση του θανάτου και του πένθους από ενήλικες και ανηλίκους, καθώς και οι περιπτώσεις παθολογικών εκδηλώσεων του πένθους. Αναφορά γίνεται και στη συμβουλευτική ψυχολογία για το πένθος. Τέλος, εκτίθεται η εφαρμοσμένη ποιμαντική της Εκκλησίας για τους θνήσκοντες και τους πενθούντες, εμπλουτισμένη με στοιχεία από τη Ψυχολογία και τις δεξιότητες της Συμβουλευτικής. Η ΔΕ δύναται να αξιοποιηθεί ως εγχειρίδιο ποιμαντικής διακονίας για κληρικούς, οι οποίοι προσβλέπουν στην εμβάθυνση των θεολογικών τους γνώσεων σχετικά με το θέμα του θανάτου, την απόκτηση δεξιοτήτων της Συμβουλευτικής και στην αρτιότερη κατάρτισή τους, ειδικά σε ότι αφορά τις ενέργειές τους προς τους θνήσκοντες και τους πενθούντες.